بررسی تراکم و زیتوده فون ماکروبنتیک آبهای ساحلی کلارآباد مازندران (جنوب غربی دریای خزر) و تأثیر قفس های پرورشی در فصول مختلف

مطالعه ی حاضر به منظور بررسی اثرات احتمالی قفس پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان بر روی فون بنتیک به عنوان تنش و آلودگی و ارزیابی سلامت شرایط زیستی در سواحل شهر کلارآباد (جنوب غربی مازندران) انجام شد. نمونه برداری از رسوبات در سه ایستگاه (زیر قفس، و فواصل 50 و 500 متری) به وسیله دستگاه نمونه بردار ون وین گرب در عمق 20 متر از بهار تا زمستان 1391 به صورت فصلی صورت گرفت. به طور کلی سه رده از ماکروبنتوزها شناسایی و جداسازی شدند. پرتاران و به خصوص streblospio spp. گروه غالب در تمام فصول و ایستگاه های نمونه برداری بودند. با توجه به ماهی دار بودن قفس در فصول پاییز و زمستان، میانگین تراکم و زیتوده ماکروبنتوزها در این دو فصل، در ایستگاه زیر قفس بالاترین مقدار را داشت و پس از آن، ایستگاه سوم در پنجاه متری قفس تراکم و زیتوده بالاتری را نسبت به ایستگاه شاهد نشان داد، ولی از نظر آماری اختلاف معنی داری بین ایستگاه ها دیده نشد. در فصول مختلف، اختلاف معنی داری بین تراکم و زیتوده ماکروبنتوزها دیده شد (p< 0.05) و حداکثر تراکم و زیتوده ماکروبنتوزها در فصل زمستان مشاهده شد. درصد کل مواد آلی رسوبات در محدوده ی (se) 23/0 ± 80/1تا (se)21/1 ± 68/3 برآورد گردید. طی این بررسی، مقادیر دمای آب(°c)، عمق شفافیت، شوری، اسیدیته و اکسیژن محلول(mg/l) به ترتیب در محدوده 28-10، 8/7-5/3، 1/13-30/12، 45/8-06/8 و 1/17-48/9 قرار داشت. تفاوت معنی داری در فاکتورهای فیزیکوشیمیایی و میزان کل مواد آلی بستر در ایستگاه های مختلف دیده نشد (p> 0.05) که نشان می دهد این فاکتورها تاثیر بارزی بر روی داده های ما نداشتند، ولی فاکتورهای فیزیکوشیمیایی و کل مواد آلی بستر در فصول مختلف اختلاف معنی داری را نشان دادند که بیانگر تآثیر آنها بر روی تراکم و زیتوده فصلی گروه های مختلف ماکروبنتوزی می باشد. ضریب همبستگی بین تراکم و زیتوده ماکروبنتوزها با عوامل محیطی (درصد کل مواد آلی رسوبات بستر و فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب) نشان داد که بین تراکم و زیتوده streblospio spp.، hypania invalida، hypaniola kawalewski و nereis diversicolar، تراکم و زیتوده رده polychaeta و تراکم و زیتوده کل ماکروبنتوزها با درصد کل مواد آلی رسوبات بستر رابطه خطی مثبتی وجود داشت(p<0.01). ضریب همبستگی بین تراکم و زیتوده oligochaeta و hypaniola kawalewski با دمای آب در نزدیکی بستر، رابطه ای منفی را نشان داد(p<0.05). همبستگی بین فاکتور شوری با تراکم و زیتوده گروه ماکروبنتوزی oligochaeta در سطح 05/0 معنی دار بود و رابطه ای مثبت داشتند. همبستگی بین تراکم و زی توده گروه های ماکروبنتوزی oligochaeta و hypaniola kawalewski با اکسیژن محلول در آب رابطه ای مثبت را نشان داد(p<0.05). طی این بررسی تفاوت معنی داری بین تراکم و زی توده ماکروبنتوزها، میزان مواد آلی رسوبات و فاکتورهای فیزیکوشیمیایی در ایستگاه های مختلف وجود نداشت. این امر نشان دهنده این است که قفس پرورشی ماهی قزل الای رنگین کمان با توجه کوچک بودن ابعاد و اولین دوره فعال بودن آن، دوره کوتاه پرورش ماهی(کمتر از 5 ماه) در اواخر پاییز و زمستان 1391و اجرایی نشدن کامل طرح، مواج بودن منطقه مورد بررسی، نامناسب بودن نوع قفس و نداشتن مقاومت در شرایط طوفانی و تراکم کم ماهی دار شدن (برداشت 2 تن ماهی) در منطقه کلارآباد تأثیر بارزی را نشان نداد.